Εκδόσεις

Η έκδοση Πολεμικό Ναυτικό. Ιστορία και Τέχνη, αποτέλεσμα συνεργασίας του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη με το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, έχει σκοπό την ανάδειξη του Ναυτικού Έπους μέσα από 170 και πλέον έργα τέχνης που ανήκουν στις συλλογές του Πολεμικού Ναυτικού.

Έργα σημαντικών καλλιτεχνών, όπως ο Κωνσταντίνος Βολανάκης και ο Αιμίλιος Προσαλέντης, αλλά και νεότερων, όπως ο Παναγιώτης Τέτσης, είναι εν πολλοίς άγνωστα, ενώ τα περισσότερα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό. Συγκεκριμένα, τα ζωγραφικά έργα απεικονίζουν σημαντικά ναυτικά γεγονότα, τα πλοία των Ελλήνων αλλά και τους πρωταγωνιστές του Ναυτικού Έπους από την αρχαιότητα έως σήμερα. Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης τα γλυπτά που αφορούν τις ένδοξες μορφές της ναυτικής μας ιστορίας και την αγιογράφηση του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου στο Ναυτικό Οχυρό Σκαραμαγκά, ένα μοναδικό μνημείο του νεότερου πολιτισμού μας.

Τα Μικρασιατικά Χρονικά αποτελούν την πρώτη συστηματική προσπάθεια καταγραφής, τεκμηρίωσης και ανάλυσης θεμάτων σχετικά με τη Μικρά Ασία. Ετήσια έκδοση με έναρξη κυκλοφορίας στα 1938, τα Μικρασιατικά Χρονικά αποτελούν σπάνιo αρχειακό υλικό και μια δεξαμενή γνώσης. Η παρούσα έκδοση αντλεί υλικό από τους 2 πρώτους και εξαντλημένους τόμους των Μικρασιατικών Χρονικών. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα άρθρα του Συλβίου «Γητειές και Ξόρκια» και «Λαογραφικά Σμύρνης».

Και τα δύο κείμενα ασχολούνται με τα ήθη, έθιμα και τη λαϊκή ιατρική της Μικράς Ασίας. Στόχος φυσικά δεν είναι να αντικαταστήσουμε την κλασική ιατρική με γιατροσόφια, όσο να τονίσουμε την άρρηκτη σχέση της σύγχρονης Ελλάδας με τη μικρασιατική παράδοση. Διαβάζοντας, ο αναγνώστης θα συνειδητοποιήσει ότι πολλά ήθη κι έθιμα του είναι ιδιαίτερα οικεία.

Η έκδοση συνοδεύεται από εκταμμένη εισαγωγή της ιστορικού και συνεργάτιδας της Ένωσης Σμυρναίων, Βγένας Βαρθολομαίου, και κοσμείται και από φωτογραφίες του διάσημου Ελβετού φωτογράφου Fred Boissonnas, τις οποίες ευγενικά παραχώρησε το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (MΟΜus).

Ένα βιβλίο χρωματισμού για παιδιά και ενήλικες που αγαπούν τη ζωγραφική με πρωτότυπο υλικό από τις εκδόσεις των Ευρωπαίων περιηγητών που επισκέφθηκαν τη Μικρά Ασία, και θησαυρίζεται στην ιστοσελίδα μας Travelogues.

Επιλεγμένες εικόνες από τη Μικρά Ασία, αποτίνουν ελάχιστο φόρο τιμής στις χαμένες κοιτίδες του Ελληνισμού, που τόσο βίαια ξεριζώθηκε το 1922, και μας φέρνουν κοντά σε ανθρώπους και τόπους των περασμένων αιώνων.

Σε κάθε δισέλιδο του βιβλίου παρουσιάζεται, στην αριστερή σελίδα, η εικόνα όπως βρίσκεται στην περιηγητική έκδοση, συνοδευόμενη από σύντομη επεξήγηση και έναν κωδικό QR που οδηγεί στην ψηφιακή πηγή της, ενώ στη δεξιά βρίσκεται το επεξεργασμένο σχέδιο, έτοιμο να το χρωματίσετε.

Υπό την εποπτεία του Δρος Σουκρού Ιλιτζάκ, πολυπληθής ομάδα σύγχρονων ερευνητών έσκυψε πάνω από οθωμανικά αρχεία, τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν μελετηθεί. Η δίτομη έκδοση, που ξεπερνά τις 1.600 σελίδες, περιλαμβάνει 700 έγγραφα μεταγραμμένα από τα οθωμανικά, μεταφρασμένα και πλήρως σχολιασμένα. Πρόκειται επιστολές που βρίσκονται στα Μητρώα Ayniyat, στα Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινούπολης, οι οποίες χρονολογούνται από τον Ιούνιο του 1821 έως το 1826, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις αρχίζουν την επίσημη διπλωματική επέμβασή τους. Είναι ένα έργο διεθνών προδιαγραφών, για πρώτη φορά από ελληνικό φορέα, γεγονός που επικυρώνεται και από τη συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο Brill.

Η έκδοση κυκλοφορεί στα αγγλικά, τιμώντας τόσο τον διεθνή αντίκτυπο της Ελληνικής Επανάστασης –είναι σήμερα ξεκάθαρο ότι μιλάμε για ένα πανευρωπαϊκό γεγονός– όσο και το παγκόσμιο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τα έγγραφα αυτά. Εκτός των νέων πληροφοριών για τις μάχες και τα γεγονότα του Αγώνα, τα έγγραφα αυτά έρχονται να συνδράμουν την αντίληψη ιστορικών και μελετητών για την έννοια της επανάστασης κατά τη λεγόμενη Εποχή των Επαναστάσεων.

Η συγγραφέας, Δρ. Ίρις Παναγιωτοπούλου, Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, με σεβασμό και αγάπη για τον τόπο, περιγράφει με λεπτομέρεια την εξέλιξη της Χώρας της Ύδρας, από ορεινό περίκλειστο χωριό σε υπερήφανη πολιτεία ανοικτή στη θάλασσα και τελικά σε ένα ιστορικό οικισμό. Η πολύχρονη μελέτη της, στέρεα τεκμηριωμένη, παρουσιάζει το φυσικό τοπίο και την επίδρασή του στους οικιστές, τον τρόπο που εξαπλώθηκε αυτός από το βουνό στην παραλία, αναγνωρίζει και συσχετίζει οικογένειες και κατοικίες και διερευνά την πολεοδομική διάρθρωση του οικισμού από παλαιά μέχρι σήμερα. Τέλος, καταπιάνεται με τον εντοπισμό, αναγνώριση και διασύνδεση κάθε κτηρίου με την ιστορία των οικογενειών που το κατοίκησαν, παραθέτοντας πλειάδα φωτογραφιών, παλαιών και νέων. Η πλούσια τεκμηρίωση από τα αρχεία του ΙΑΜΥ, των ΓΑΚ, του ΕΙΜ, του ΕΛΙΑ και όχι μόνο, καθιστά το έργο αυτό «πηγή» για επόμενες μελέτες που σίγουρα θα προκύψουν.

Το έργο του Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη, καθηγητή Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, πραγματεύεται ένα από τα λιγότερο μελετημένα ιστορικά θέματα. Από το 1830 μέχρι το 1947, η ελληνική επικράτεια, αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς, χωρίς όμως απόλυτες βεβαιότητες. Συνήθως, τα σύνορα της Ελλάδας κατοχυρώθηκαν επιτυχημένα και μόνιμα, άλλες όμως φορές, χαράχθηκαν περιστασιακά ή ατελέσφορα. Πάντα συσχετίστηκαν με το πρόγραμμα της εθνικής ομογενοποίησης και της εθνικής ολοκλήρωσης, αλλά και με τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις των Δυνάμεων. Κατοχή, κυριαρχία, συγκυριαρχία, συνθέτουν το περίπλοκο σχήμα της γενεαλογίας μιας θυελλώδους και αιματηρής περιπέτειας που διατρέχει την ελληνική επικράτεια πριν πάρει τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Το γραμματόσημο, ελληνικό και ξένο, αποτελεί ένδειξη και μέσο άσκησης εξουσίας, κατοχής ή κυριαρχίας του εδάφους που έγινε -ή δεν έγινε- ελληνικό. Ισχυρό σύμβολο και μήνυμα για το ποιος ασκεί τον πολιτικό και θεσμικό έλεγχο επί του εδάφους, το γραμματόσημο, όπως και η ταχυδρομική σφραγίδα, συνδέεται με κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας που βρέθηκε κάποτε από την μία ή την άλλη πλευρά της συνοριακής γραμμής.

Το βιβλίο κατέκτησε την τιμητική διάκριση (Vermeil) στην κατηγορία των έργων φιλοτελικής λογοτεχνίας με προωθητικό και ιστορικό χαρακτήρα, στο διαγωνιστικό μέρος της Ευρωπαϊκής Φιλοτελικής Έκθεσης Notos 2021.

Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη προχώρησε στην έκδοση των πρακτικών της ημερίδας «Ένα βιβλίο, έξι αιώνες ιστορίας. Εκδόσεις από την αυγή της τυπογραφίας στις βιβλιοθήκες της Αθήνας», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 13 Απριλίου 2019. Η έκδοση στοχεύει να παρουσιάσει στο ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό τις αρχέτυπες εκδόσεις και τη σημασία τους στην ιστορία της τυπογραφίας καθώς και τις τάσεις της σχετικής διεθνούς έρευνας, να συμβάλει στη μελέτη της ιστορίας του βιβλίου στην Ελλάδα και να αποτελέσει έναυσμα για περαιτέρω έρευνα και διάλογο στο διαρκώς ανερχόμενο αυτό θεματικό πεδίο.

Περιλαμβάνει πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες των Cristina Dondi, Dennis E. Rhodes, Geri Della Rocca de Candal, Nicolas J. Barker, Γιάννη Κόκκωνα, Αγαμέμνονα Τσελίκα, Astrid Balsem, David Speranzi. Εκ μέρους των αθηναϊκών βιβλιοθηκών συμμετέχουν με κείμενά τους οι: Έλλη Δρούλια (Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων), Leonora Navari και Μαρία Γιουρούκου (Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου), Αθηνά Ζουπαντή, Μαρία Ξεναρίου, Μίρκα Παλιούρα και Κωνσταντίνος Ι. Στεφανής (Συλλογή Φινόπουλου – Μουσείο Μπενάκη), Ειρήνη Σολομωνίδη (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη), Νικόλας Σαρρής, Γιώργος Σταυράτης, Χριστίνα Τσαρουχά, Μαρίλια Αποστολάκη, Κατερίνα Λυγνού (Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος), Βενετία Χατζοπούλου (ΙΠΑ/ΜΙΕΤ), Αγγελική Παπαδοπούλου, Κλεοπάτρα Κυρτάτα και Βέρα Ανδριοπούλου (Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη). Ο τόμος αφιερώνεται στη μνήμη του Dennis E. Rhodes (1923-2020), πρωτοπόρου της μελέτης των αρχετύπων στην Ελλάδα.

Η έκδοση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη με τίτλο «Ottoman Athens. Topography, Archaeology, History», δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό έργο, καθώς έρχεται να καλύψει με σειρά επιστημονικών άρθρων ένα θέμα ελάχιστα μελετημένο. Από τις αρχαιότητες, την αρχιτεκτονική, τη χαρτογραφία, μέχρι την καθημερινή ζωή και την απελευθέρωση του Κάστρου των Αθηνών, το έργο αυτό έχει στόχο να συγκεντρώσει και να συστηματοποιεί τις πληροφορίες που έχουμε για την Αθήνα, από την οθωμανική κατάκτηση μέχρι και την ανεξαρτησία. Η έκδοση αυτή, η οποία περιέχει και νέα ευρήματα που προέκυψαν από την έρευνα, φιλοδοξεί να ανοίξει έναν γόνιμο διάλογο στο επιστημονικό πεδίο της οθωμανικής ιστορίας. Οι συντάκτες των πρωτότυπων επιστημονικών δημοσιεύσεων που περιλαμβάνονται στον τόμο είναι οι: Δρ Αλίκη Ασβεστά, Δρ Elizabeth Key Fowden, Δρ H. Sukru Ilicak, Ελένη Κανετάκη, Καθ. Δημήτρης Καρύδης, Καθ. Γιάννης Κίζης, Δρ Έλενα Κόρκα, Επικ. Καθ. Seyyed Mohammad Taghi Shariat-Panahi, Δρ Κατερίνα Στάθη, Δρ Τάσος Τανούλας, Δρ Γιώργος Τόλιας, Δρ Gulcin Tunali, Δρ Ιόλη Βιγγοπούλου, Καθ. Joanita Vroom.

Με το έργο του «Ελληνικοί Πέτρινοι Φάροι» ο Γήσης Παπαγεωργίου έφερε τον φάρο στη δημόσια σφαίρα σαν εικόνα αλλά και ιστορία. Στο βιβλίο του καταγράφεται το σύνολο των πέτρινων επιτηρούμενων φάρων της Ελλάδας με το ιστορικό τους, ενώ όλοι οι φάροι απεικονίζονται εικαστικά από τον συγγραφέα με σχέδια, σκίτσα και ακουαρέλες που καθιστούν το βιβλίο μοναδικό. Οι πρώτες 2 εκδόσεις του βιβλίου Ελληνικοί Πέτρινοι Φάροι του Γήση Παπαγεωργίου αποτέλεσαν μια αναγνωρισμένη από όλους βιβλιογραφική επιτυχία και έχουν εδώ και χρόνια εξαντληθεί. Η καινούργια 3η έκδοση αναμένεται να γίνει και αυτή δεκτή με ενθουσιασμό από το αναγνωστικό κοινό τόσο για την ιστορική της χρησιμότητα όσο και για την εικαστική της καλαισθησία.