Τμήμα της βιβλιοθήκης του Καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά

Ο Εμμανουήλ Κριαράς (1906-2014), πολυγραφότατος ερευνητής, καθηγητής Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας, αλλά και Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους νεοελληνιστές του εικοστού αιώνα. Ξεκίνησε από την Ιατρική αλλά σύντομα στράφηκε στη Φιλολογία και πήρε πτυχίο από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1929. Από το 1930 εργάστηκε στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών, αρχικά ως συμεργάτης και, από το 1939 ως το 1950, ως διευθυντής. Παράλληλα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, στη Βυζαντινολογία και στη Συγκριτική Γραμματολογία, και πήρε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το διδακτορικό του δίπλωμα το 1938, με τη διατριβή «Μελετήματα περί τας πηγάς του Ερωτοκρίτου». Ο Κριαράς συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο οποίο δίδαξε κυρίως Μεσαιωνική Φιλολογία, Νεοελληνική Φιλολογία, αλλά και Γενική και Συγκριτική Γραμματολογία, καθώς χάρη στις ενέργειές του ιδρύθηκε το 1965 η πρώτη έκτακτη αυτοτελής έδρα Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας. Υπήρξε σημαντικός υπέρμαχος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1963, με μεγάλη συνεισφορά τόσο στην αναγνώριση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας του ελληνικού κράτους όσο και στην καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος. Τα ερευνητικά και συγγραφικά του ενδιαφέροντα καλύπτουν ευρύτατο φάσμα σχετικά με την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, με τα δημοσιεύματά του να διακρίνονται τόσο για την έκταση όσο και την εγκυρότητά τους. Ξεχωριστή θέση κατέχει το «Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας», γνωστό και ως Λεξικό Κριαρά. Δημοσίευσε γραμματολογικά, σύμμικτα, επιστολογραφικά και γλωσσικά άρθρα και βιβλία. Τιμήθηκε με παράσημα και διακρίσεις από την Ελληνική, τη Γαλλική και την Ιταλική Δημοκρατία. Το 1977 για το συνολικό επιστημονικό του έργο του απονεμήθηκε στη Βιέννη το Βραβείο Herder. Διετέλεσε επίτιμος πρόεδρος πολλών φιλολογικών συλλόγων και ιδρυμάτων. Το 2006 τιμήθηκε από το ΑΠΘ με την ανώτατη τιμητική του διάκριση, τον Χρυσό Αριστοτέλη.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, ο Εμμανουήλ Κριαράς του ανέθεσε την έκδοση των βιβλίων: «Ο Ψυχάρης ιδίως από τα γράμματά του» (2012), «Νέες Επιστολές και Έγγραφα των ετών 1924-2010» (2012), «Πρόσφατα γράμματά μου σε πρόσωπα και Ιδρύματα» (2013), καθώς και των ανατύπων «Απόλογος βίου: Συμπλήρωμα της αυτοβιογραφίας», «Γράμματα συγγενών του Ψυχάρη σ’ εμένα», «Βιώματα από το Γιάννη Μηλιάδη και κρίσεις για το φιλολογικό του έργο», «Χατζη-Ανδρέας Κριαράς (Ο Σφακιανός επαναστάτης του 1821, πλοιοκτήτης, οργανωτής ναυσιπλοΐας στη Σύρο)» και «Πρόσφατες διαπιστώσεις για το Μισέ-Γιάννη, παππού του Ψυχάρη», που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του και σύμφωνα με τις οδηγίες του το 2016.